afb. A.G. Oldenmenger, 25 november 2003
Ophoviuslaan 156
architect: H.M. de Graaf
bouwjaar: 1960
oorspronkelijke functie: woning
huidige functie: woning
Bossche monumenten
Functionalistische bouwstijl uit zestiger jaren
door Ed Hupkens
De vrijstaande villa aan de Ophoviuslaan 156 is gebouwd in 1960 naar ontwerp van de architect H.M. de Graaf. Kenmerkend voor de functionalistische bouwstijl is het openwerken van de omsluitende gevelmuur, teneinde binnen- en buitenruimte met elkaar in verbinding te brengen. Dit komt tot uitdrukking in de kale, witte gevelvlakken van bepleisterde baksteen van het rechthoekige blok dat de woning vormt. Een en ander onderbroken door prominent vormgegeven schoorsteenpartijen en grote glasoppervlakken gecombineerd met inpandige balkons. In de architectuur overheerst de rechte hoek. Sinds november 2003 staat het pand geregistreerd als gemeentelijk monument. De villa Ophoviuslaan 156 is een representatief voorbeeld van een in functionalistische stijl gebouwde zogeheten 'witte villa', een voor 's-Hertogenbosch zeer zeldzame bouwtrant. Foto: Josephine Peren.De linkerzijgevel is georiënteerd op de Adriaan van Ostadestraat. Ook de linkerzijgevel kent een tweedeling in een gesloten, wit gevelvlak links en een brede gevelopening ter hoogte van de begane grond en de eerste verdieping rechts. Deze gevelopening is ingevuld door twee inpandige loggia’s, voorzien van grote glasvlakten boven een houten borstwering en een deur. De linkerzijgevel van de eenlaagse aanbouw is over de gehele breedte open en heeft glazen puien. Het dak wordt op een aantal punten door kolommen opgevangen. De rechterzijgevel is van links naar rechts opgebouwd uit een wit, gesloten gevelvlak, onderbroken door een opengewerkt geveldeel en een uitspringende schoorsteen. Het geveldeel rechts hiervan is geheel blind en is met een sprong naar voren toe uitgelegd. De gewapende betonconstructie van de verdiepingsvloer en het dak loopt door tot in de gevel. Op de begane grond bevindt zich de deur tot de woning. Op de verdieping zijn twee vensters zichtbaar, geplaatst op een borstwering van houten panelen. |
‘n Lutske Brabants zondag 22 december 2019
Gemeentelijk monument
Ophoviuslaan 156
BeschrijvingAlgemeen:Vrijstaande villa gebouwd in functionalistische stijl, bestaande uit een min of meer vierkant tweelaags bouwdeel met plat dak en een eenlaags aanbouw op een rechthoekige grondslag. In de oksel van het tweelaags deel en de eenlaags aanbouw is later een tweede eenlaags aanbouw toegevoegd.Kenmerkend voor de stijl waarin deze villa, naar ontwerp van architect H.M. de Graaf, is gebouwd, is het openwerken of transparant maken van de omsluitende gevelmuur om zo binnen- en buitenruimte met elkaar in verbinding te brengen en in elkaar over te laten lopen. Dit komt in de villa tot uitdrukking in de kale, witte gevelvlakken van bepleisterde baksteen van het rechthoekige blok dat de woning vormt, onderbroken door prominent vormgegeven schoorsteenpartijen en grote glasoppervlakken gecombineerd met inpandige balkons. De gevels hebben een asymmetrische opbouw en zijn als het ware alzijdig: een duidelijk onderscheid tussen bijvoorbeeld voor- en achtergevel is min of meeR weggevallen. In de vormentaal overheerst de rechte hoek. Voorgevel (Ophoviuslaan):De voorgevel omvat de begane grond en de eerste verdieping en bestaat uit twee delen, van elkaar gescheiden door een als zelfstandig, rechthoekig volume ontworpen rookkanaal, uitgevoerd in blauwgeglazuurde bakstenen. Dit rechthoekige volume staat haaks op beide geveldelen, die op dit punt verspringen ten opzichte van elkaar. Het linker geveldeel is uitgevoerd in baksteen en vervolgens witgeverfd met een zwarte plint. Het gevelvlak is gesloten en bezit geen gevelopeningen. Het rechter geveldeel ligt ten opzichte van het linkermuurvlak een stuk naar voren. Dit deel wordt gevormd door een grote gevelopening. De begane grond en de eerste verdieping zijn van elkaar gescheiden door de tot in het gevelvlak doorlopende gewapende betonconstructie van de verdiepingsvloer. Boven de eerste verdieping is een betonnen latei aangebracht. De gevelvulling op de begane grond en de eerste verdieping bestaat uit grotere en kleinere glasvlakken in houten kozijnen, geplaatst op een borstwering van houten panelen.De voorgevel van de eenlaags garageaanbouw die zich rechtsachter de woning bevindt, wordt volledig ingevuld door een brede houten garagedeur. Linkerzijgevel (Adriaan van Ostadestraat):Ook de linker zijgevel kent een tweedeling in een gesloten wit gevelvlak links en brede gevelopening ter hoogte van de begane grond en de eerste verdieping rechts. Deze gevelopening is ingevuld door twee inpandige loggia’s, voorzien van grote glasvlakken boven een houten borst- | 1 |
|
wering en een deur. De linkerzijgevel van de eenlaags aanbouw, horende bij de bouwtijd van de woning, lijkt - voor zover zichtbaar - over de gehele breedte van de gevel open te zijn en voorzien van glazen puien. Het dak wordt op een aantal punten door kolommen opgevangen. Rechterzijgevel:De rechterzijgevel is van links naar rechts opgebouwd uit een wit gesloten gevelvlak, onderbroken door een opengewerkt geveldeel en net als in de voorgevel, een uitspringende schoorsteen die als het ware een breekpunt in het gevelbeeld vormt. Het geveldeel rechts hiervan is geheel blind en is met een sprong naar voren toe uitgelegd. De gewapende betonconstructie van de verdiepingsvloer en het dak loopt door tot in de gevel.Op de begane grond bevindt zich de deur tot de woning. Op de verdieping zijn twee vensters zichtbaar, geplaatst op een borstwering van houten panelen. Achtergevel:De witgeverfde achtergevel van de woning bestaat uit twee geveldelen die wederom ten opzichte van elkaar verspringen. Het linker muurvlak is ter hoogte van de begane grond, deels door de oorspronkelijke garageaanbouw en deels door de latere uitbreiding, niet zichtbaar. Op de eerste verdieping bevindt zich links boven in het muurvlak een liggend venster. In het rechter geveldeel, dat ten opzichte van het linker muurvlak iets terug ligt, bevindt zich op de begane grond en de eerste verdieping een dubbel venster, met in ieder geval één draaiend deel.Interieur:Behoort niet tot de context van dit onderzoek.Redengevende omschrijvingDe villa Ophoviuslaan 156 is een representatief voorbeeld van een in functionalistische stijl gebouwde zogenaamde ‘witte villa’, een voor ‘s-Hertogenbosch zeer zeldzame bouwtrant. Ook in bredere context vormt de villa een representatief voorbeeld voor een latere fase in het functionalistisch bouwen, die tijdens de tweede golf van stadsuitbreidingen in de jaren 1960 een sterke opbloei beleefde.Naast de bouwstijl, heeft de villa ook monumentale waarde vanwege de compleetheid en oorspronkelijkheid van de bouwmassa. Markant gelegen op de hoek van de Ophoviuslaan en de Adriaan van Ostadestraat, is het pand beeldbepalend en heeft het stedenbouwkundige waarde. | 2 |
Gemeente 's-Hertogenbosch
Bossche Encyclopedie |